روند صعودی صادرات نفت ایران از فصل دوم سال 1399 (زمان ریاست‌جمهوری ترامپ) آغاز شده و با توجه به ثمردهی تلاش دولت سیزدهم در جهت خنثی‌سازی تحریم‌ها این رشد مثبت در ادامه سال نیز تداوم خواهد یافت.
تاریخ انتشار :پنجشنبه ۷ بهمن ۱۴۰۰ ساعت ۰۹:۰۷
در این بین برخی منتقدان دولت معتقد بودند که افزایش صادرات نفت ایران نه به خاطر اقدامات ضد تحریمی دولت سیزدهم بلکه به دلیل تغییر دولت آمریکا و رفتن ترامپ از کاخ سفید بوده است.
در پاسخ به این نکته باید توجه داشت که اتفاقا روند صعودی افزایش صادرات نفت ایران از دوران ترامپ و به صورت خفیف آغاز شد و این موضوع در دولت سیزدهم شدت بیشتری گرفت.
همچنین دولت بایدن تاکنون نه تنها از هیچ اقدامی برای کاهش فشار تحریم‌ها فروگذاری نکرده است بلکه با تهدیدهای علنی به دولت چین نیز سعی کرده است مانع از فروش نفت ایران شود.
در این بین بررسی کارشناسان نشان میدهد که افزایش صادرات نفت ایران تحت تاثیر تضعیف و از کارکرد افتادن نظام تحریم‌ها از تابستان سال گذشته رخ داده است که با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تنظیم روابط دیپلماتیک با کشورهای بلوک شرق به خصوص چین، روند سست شدن تحریم‌ها شدت بیشتری گرفته است.
در این راستا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «تحلیل بخش حقیقی اقتصاد ایران عملکرد 6 ماهه اول و برآورد رشد اقتصادی سال 1400» درباره رشد صادرات نفت ایران عنوان کرده است:
«بر اساس اعلام بانک مرکزی، بخش نفت و گاز ایران در سال 1399 حدود 8.7 درصد رشد اقتصادی داشته است. مرکز آمار ایران نیز رشد بخش استخراج نفت و گاز طبیعی را در این سال 5.6 درصد اعلام کرده است. همچنین این دو نهاد رشد این بخش را در سه ماهه اول سال جاری 23.3 و 27.5 درصد بیان کرده‌اند.
دلیل رشد مثبت بخش نفت و در نتیجه رشد قابل توجه صادرات نفت خام و میعانات گازی، از یک سو گسترش واکسیناسیون جهانی برای مقابله با ویروس کرونا (و افزایش تقاضای جهانی نفت خام) و از سوی دیگر ثمردهی تلاش‌ها در جهت خنثی‌سازی تحریم‌های صادرات نفت بوده است.
همانطور که در نمودار 1 مشاهده می‌شود، ارزش افزوده این بخش در سال 1395 به سطح ارزش افزوده آن در سال 1390 رسیده که می‌تواند به معنای تکمیل ظرفیت‌های خالی تولید این بخش تفسیر شود. در سال 1399 نیز شاهد روند صعودی ارزش افزوده بخش نفت و گاز به خصوص در دو فصل پایانی سال هستیم، ولی مقایسه با سال 1395 نشانگر وجود ظرفیت خالی قابل توجه در این بخش است.
نمودار 1- ارزش افزوده بخش نفت و گاز به قیمت ثابت سال 1395
نمودار 2 رشد ارزش افزوده بخش نفت تا بهار 1400 را به صورت فصلی نشان میدهد. همانطور که ملاحظه می‌شود افت تولید بخش نفت در سال‌های 1397 و 1398 قابل توجه بوده است، با توجه به تحریم‌های آمریکا و تبعیت بخشی از خریداران نفت ایران از آن، رشد منفی بخش نفت مورد انتظار بوده است.
روند صعودی رشد بخش نفت از فصل دوم سال 1399 (زمان ریاست‌جمهوری ترامپ) آغاز شده و با توجه به شواهد آماری از گزارش ماهیانه اوپک به نظر میرسد رشد مثبت این بخش در ادامه سال تداوم یابد.
نمودار 2- رشد فصلی ارزش افزوده بخش نفت و گاز به قیمت ثابت سال 1395 (درصد)
آمارهای سازمان اوپک از منابع ثانویه از سال 2018 در جدول 1 ارائه شده است. همانطور که جدول 1 نشان میدهد، تولید نفت ایران در فصول 2 و 3 سال 2021 (بهار و تابستان 1400 ) به ترتیب حدود 2.44 و 2.49 میلیون بشکه در روز بوده است که با در نظر گرفتن مصرف حدود 1.7 میلیون بشکه‌ای روزانه نفت خام در داخل به معنای صادرات 770 و 820 هزار بشکه‌ای روزانه نفت خام در این فصول است.
جدول 1 - تولید نفت ایران گزارش‌های ماهیانه اوپک (هزار بشکه)
بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان میدهد که روند صادرات نفت ایران صعودی بوده و برای سال 1400 انتظار رشد 19.5 درصدی در بخش نفت و گاز وجود خواهد داشت».
bazareghir.ir/vdcg4.9uaak9trrp.html
